Μετά από διθυραμβικές εξαγγελίες και με δύο χρόνια καθυστέρηση, σε πρόσφατες συνεδριάσεις τους το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπλασης του Πεντελικού (ΣΠΑΠ) και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Πεντέλης συζήτησαν την υλοποίηση του δήθεν master plan για το Πεντελικό που εκπόνησε ο Δήμος και ενέκρινε – κατά το μέρος που το αφορά – το Υπ. Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Εκτός από την ανάδειξη αρχαίων, βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων, το σχέδιο περιλαμβάνει μελέτες και στη συνέχεια κατασκευή πολιτιστικών και αθλητικών εγκαταστάσεων, χωρίς την έγκριση του απαιτούμενου ειδικού χωρικού σχεδίου και χωρίς εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας του χώρου.
Επιτρεπόμενες χρήσεις και περιβαλλοντική συμμόρφωση με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο
Οι υποστηρικτές του εγχειρήματος προβάλλουν το επιχείρημα ότι οι προς υλοποίηση χρήσεις προβλέπονται από το Προεδρικό Διάταγμα προστασίας του Πεντελικού (ΦΕΚ 755 Δ/ 21-10-1988), παραβλέποντας το γεγονός ότι το ΠΔ περιλαμβάνει – εκτός των άλλων – και οικιστικές ζώνες και λατομικές περιοχές και ότι κανένας δεν διανοήθηκε, και ορθώς, να εκδώσει π.χ. οικοδομικές άδειες στις ζώνες αυτές πριν ενταχθούν σε σχέδιο πόλης, σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις, πριν δηλαδή εγκριθεί Τοπικό Χωρικό Σχέδιο (πρώην Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο), Πολεοδομική Μελέτη και τέλος Πράξη Εφαρμογής.
Κατ’ αναλογία, στις ζώνες πολιτιστικών και αθλητικών δραστηριοτήτων του ΠΔ, πριν από οποιαδήποτε χωροθέτηση και αδειοδότησή τους, είναι απαραίτητη η έγκριση Ειδικού Χωρικού (Τοπικού) Σχεδίου, σύμφωνα με το αρ. 11 του Ν.4759/2020.
Με απλά λόγια η δρομολογούμενη με τις 25 μελέτες του Δήμου Πεντέλης χωροθέτηση συγκεκριμένων εγκαταστάσεων (θέατρα, γήπεδα, parking, κλπ.) σε ορισμένη θέση, είναι αυθαίρετη και συνιστά παράκαμψη ουσιαστικού σταδίου του πολεοδομικού – χωροταξικού σχεδιασμού, η ολοκλήρωση του οποίου προϋποθέτει την έγκριση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (ΣΜΠΕ) για να εντοπιστούν οι κίνδυνοι που ενδεχομένως προκληθούν από τις προγραμματιζόμενες παρεμβάσεις και να καθοριστούν τα μέτρα μείωσης των επιπτώσεών τους, όρος καθοριστικός για την οικολογική ισορροπία του Πεντελικού.
Δεν θα πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας ότι οι προτεινόμενοι σχεδιασμοί στηρίζονται σε επικαιροποίηση του εκπονηθέντος από την δεκαετία του 1990 αναπτυξιακού προγράμματος του ΣΠΑΠ, την εποχή που το βουνό ήταν δασοσκέπαστο, η δε επικαιροποίηση δυστυχώς δεν έλαβε υπόψη της τις σημερινές δυσμενέστερες συνθήκες της κλιματικής κρίσης, οι οποίες υπαγορεύουν πως δεν περισσεύει ούτε σπιθαμή αδόμητης γης για τσιμεντοποίηση.
Το εκβιαστικό δίλημμα
Ένα δεύτερο επιχείρημα των υποστηρικτών του εγχειρήματος είναι ότι τυχόν αλλαγές στο πρόγραμμα θα αποτελέσουν αιτία απώλειας των εγκεκριμένων κονδυλίων και επομένως θα πρέπει να αποδεχθούμε το πρόγραμμα συνολικά ως έχει. Πρόκειται για ένα εκβιαστικό δίλημμα που τίθεται από την πλευρά εκείνων που ενώ εξήγγειλαν πανηγυρικά τους σχεδιασμούς τον Ιούνιο του 2021, αγνόησαν επιδεικτικά τις εκκλήσεις μας για ενημέρωση των Φορέων και των πολιτών και για δημόσια διαβούλευση.
Ενδεικτικό παράδειγμα προς αποφυγή, το οποίο επιβλήθηκε εκβιαστικά προ ετών, είναι η πρόχειρη αποκατάσταση μερικών από τα ανενεργά λατομεία με προϊόντα εκσκαφής της Αττικής οδού, που απλά ξεφορτώθηκαν εκεί, χωρίς κανένα σχέδιο και χωρίς καμιά ομαλοποίηση του ανασκαμμένου τοπίου για να περισσέψει χώμα για περισσότερα λατομεία. Οι χώροι δενδροφυτεύτηκαν και εξοπλίστηκαν με αρδευτικά δίκτυα τα οποία στη συνέχεια εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους, με αποτέλεσμα τα μεν δίκτυα άρδευσης να καταστραφούν από την αχρησία και τις διελεύσεις δίτροχων, τα δε χώματα να παρασύρονται από τα όμβρια.
Στόχος, η ολική επαναφορά της οικολογικής ισορροπίας στο Πεντελικό
Με βάση τα παραπάνω καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι αλάνθαστο κριτήριο αξιολόγησης των οποιωνδήποτε παρεμβάσεων είναι μόνο το όραμά μας για το Πεντελικό και όχι οι καιροσκοπικές μεθοδεύσεις απορρόφησης κονδυλίων.
Από αυτό το όραμα δεν μπορεί να λείπει η ολική επαναφορά της χλωρίδας και της πανίδας του βουνού στα επίπεδα του 1990 και η ομαλοποίηση και φυτοκάλυψη του ανασκαμμένου λατομικού πεδίου.
Σχεδιασμοί, όπως οι προωθούμενοι, που δεν θέτουν ως προτεραιότητα την υλοποίηση αυτού του στόχου, αντικειμενικά θα υποβαθμίσουν περαιτέρω το βουνό και θα απομακρύνουν χρονικά την αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας του.